Önce 15 Temmuz ve sonrası gelişmeler, OHAL ilanı ve FETÖ ile mücadele, ardından terör saldırıları ve şehit haberleri,  son olarak da “Zeytin Dalı Harekatı”  arasında sessizce yürütülen memur sendikalarının yetki yarışı, yeniden açık gündeme taşınıyor.

YETKİ YARIŞI NE ANLAMA GELİYOR?

4688 sayılı Kanun gereği 15 Mayıs tarihindeki sendika aidatı  kesinti listelerine göre yetkili sendikalar yeniden belirlenecek.

Yetki mücadelesinin bu yıl farklı bir anlamı daha var: Bu yıl toplu sözleşme için yetki belirlenmeyecek. Çünkü toplu sözleşme 2 yılda bir son rakamı tek olan yıllarda yapılıyor.

Ancak yetki mücadelesi sadece toplu pazarlık masasına oturmak için yapılmıyor

Yetki mücadelesi dört aşamalı.

BİRİNCİSİ; iş yerinde yetkili sendika olmak.

İKİNCİSİ; kurumda/kurumlarda yetkili sendika olmak.

ÜÇÜNCÜSÜ;  hizmet kolunda yetkili sendika olmak.

DÖRDÜNCÜSÜ; yetkili konfederasyon olmak.

1.      İŞYERİNDE YETKİLİ SENDİKA OLMAK NE DEMEKTİR?

İş yerinde yetkili sendika olmak için; diğer sendikalardan bir fazla üyeye sahip olmak yetiyor. Yani işyerinde en fazla üyesi olan sendika o işyerinde yetkili sendika oluyor.

İşyerinden kasıt; “Kamu hizmetinin yürütüldüğü yerler”dir. Örneğin, nüfus müdürlüğü, SGK ilçe müdürlüğü, çevre ve şehircilik il müdürlüğü, tapu müdürlüğü, tarım il veya ilçe müdürlüğü, ilçe milli eğitim müdürlüğü, hastaneler, belediyeler vb.

İşyerinde yetkili olan yani en fazla üyesi olan sendika, 4688 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi uyarınca İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİSİ’ni seçme hakkına sahiptir.

Madde şöyle diyor:

 “İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİLERİ, işyerlerinde kamu görevlilerinin işveren veya işyeri ile ilgili sorunlarını dinlemek, ilgili yerlere iletmek ve kamu görevlileri ile işveren arasında iletişim sağlamak amacıyla işyerinden seçilir. İşyeri sendika temsilcileri bu görevlerini işyerinde, HAFTADA DÖRT SAAT olmak üzere yerine getirirler ve bu sürede izinli sayılırlar.”

İşyeri sendika temsilcileri; o işyerindeki lojman, promosyon, yemek ve benzeri komisyonlara katılırlar.

Yine aynı Kanunun “Sendika üyelerinin  ve yöneticilerinin güvencesi” başlıklı 18 inci maddesinin ikinci fıkrası şöyledir:

“Kamu işvereni, işyeri sendika temsilcisi, sendika işyeri temsilcisi, sendika il ve ilçe temsilcisi ile sendika ve sendika şube yöneticilerinin işyerini sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe değiştiremez.”

Bir işyerinde, çoğunluk sendikasının temsilcisine “İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİSİ”, çoğunluk sendikasının dışındaki sendikaların temsilcilerine de “SENDİKA İŞYERİ TEMSİLCİSİ” denir.

Sendika işyeri temsilcileri (çoğunluk sendikasının dışında kalan sendikaların temsilcileri) sendika güvencesinden yararlanır ancak haftada 4 saat izin kullanamaz ve komisyonlarda temsilci olarak bulunma hakkından yararlanamazlar.

Eklemek gerekir ki; bir kurum genelinde yetkili olmayan sendika, herhangi bir işyerinde yetkili olabilir. Örneğin; Konfederasyonumuza (BASK) bağlı Bağımsız Sağlık-Sen, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesinde yetkili sendikadır, çalışanlar adına tüm komisyonlara katılmaktadır.

2.      KURUMDA YETKİLİ SENDİKA OLMAK.

Kanun, kurumları; “Kuruluş kanunları veya kuruluşlarına ilişkin mevzuatlarında görev, yetki ve sorumlulukları belirlenen, hizmetin niteliği ve yürütülmesi bakımından idarî bir bütünlüğe sahip işyerlerinden oluşan kuruluşlar” olarak tanımlıyor.

Bu çerçevede kanunla kurulmuş; tüm belediyeler,  Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gibi bakanlıklar; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü gibi genel müdürlükler, TOKİ veya AFAD (Afet ve Acil Drum Yönetimi Başkanlığı) gibi başkanlıklar, Üniversiteler ve benzeri kuruluşlar kurum olarak adlandırılmaktadır.

Her yılın 15 Mayıs tarihi itibariyle; bir kurumun merkez ve taşrasında çalışanlar arasında en fazla üyesi olan sendika, o kurumda yetkili sendika olarak belirlenir.

Kurumda yetkili olan sendika, yılda iki kez kurumun yetkilileri ile Kurum İdari Kurulu toplantısına katılır.

4688 sayılı Kanunun ‘Kurum İdari Kurulları” başlıklı 22 nci maddesi şöyledir:

“Kurum düzeyinde kamu görevlilerinin çalışma koşulları ve kanunların kamu görevlilerine eşit uygulanması konularında görüş bildirmek üzere, eşit sayıda kamu işveren vekili ile en çok üyeye sahip sendikaca, üyeleri arasından belirlenen temsilcilerin katıldığı kurum idarî kurulları oluşturulur. Bu kurullar yılda iki kez toplanır.”

3.      HİZMET KOLUNDA  YETKİLİ SENDİKA OLMAK.

4688 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde 11 hizmet kolu sayılmıştır.

Her yıl 15 Mayıs tarihi itibariyle bir hizmet kolundaki kamu kurum ve kuruluşlarının toplamında  en fazla üyesi olan sendika o hizmet kolunda yetkili sendika olarak belirlenir.

Bir hizmet kolundaki kurum ve kuruluşların her birinde farklı sendikalar yetkili olabilir. Örneğin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda A sendikası yetkili olduğu halde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nde B sendikası yetkili olabilir.

Ancak hizmet kolundaki kurum ve kuruluşlarının çalışanları arasında toplamda en fazla üyesi olan sendika o hizmet kolunda yetkili sendikadır.

Bir hizmet kolunda yetkili olan sendika, iki yıllık dönemler için son rakamı tek olan yıllarda yapılan toplu sözleşmeye taraf  olarak Hükümet ile masaya oturur.

Uzlaşmazlık halinde Kamu Görevlileri Hakem Heyetine başvurabilir.

4.      GENEL YETKİLİ KONFEDERASYON OLMAK.

Toplu sözleşme görüşmelerinde  memurların genelini ilgilendiren konular en fazla üyesi olan ilk üç konfederasyonun katıldığı görüşmelerde ele alınır, ancak en çok üyesi olan konfederasyonun teklifi üzerinden pazarlıklar yürütülür.

4688 sayılı Kanunun toplu sözleşmenin kapsamı başlıklı 28 inci maddesinin ilk fıkrasında toplu sözleşmenin kapsamı şu şekilde tanımlanmıştır.

“Toplu sözleşme; kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevcut mevzuat hükümleri dikkate alınarak kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu sözleşme ikramiyesi, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ve diğer mali ve sosyal hakları kapsar.”

Yasa metninden de anlaşılacağı gibi özellikle ve öncelikle 17 konunun görüşülmesi gerekir. Ancak 2002 yılından bu yana yapılan pazarlıklarda, bu konuların pazarlığını yapılmaz. Hele hele memurlara İKRAMİYE konusu asla gündeme gelmez.

Toplu sözleşme sürecinde  bu hususların detaylarını açıklayacağız.

Şimdilik konumuz yetki yarışıdır.

İŞYERLERİNDEN BAŞLAYARAK YETKİ MÜCADESİNE

Yukarıda sayılan hususlar çerçevesinde; tüm yetkiler yeniden belirleneceği için, Bağımsız Yapı-İmar Sen’in başta yöneticileri olmak üzere üye ve temsilcilerinin işyerlerinden başlayarak yetki mücadelesini aktif olarak yürütmesi gerekiyor.

16 yıllık toplu pazarlık deneyimi gözden geçirildiğinde siyasi sendikacılıkla sorunların çözülemeyeceği ortaya çıkmıştır.

Hizmet kolumuzda Bağımsız Yapı-İmarSen’in eli toplu pazarlık masasına değmedikçe durum değişmeyecektir.

Gün Bağımsız Yapı-İmar Sen günüdür.

Öyleyse haydi iş başına.

Çünkü…

Şimdi BAĞIMSIZ YAPI-İMAR SEN zamanı…